Główne przyczyny umieralności w krajach OECD

Wskaźniki umieralności są ważnym elementem analizy stanu zdrowia populacji, opierając się na liczbie zgonów w przeliczeniu na 100 000 mieszkańców danego kraju.

W 2021 r. krajach OECD odnotowano ponad 12 mln zgonów, co przekłada się na 932 zgonów na 100 000 mieszkańców. To prawie o 1,5 miliona więcej niż w 2019 r., czego ważną przyczyną mogła być pandemia COVID-19. Choroby układu krążenia i nowotwory pozostają głównymi przyczynami zgonów we większości krajów, stanowiąc odpowiednio jedną czwartą i jedną piątą wszystkich przypadków. W krajach o średnim dochodzie obserwuje się przejście epidemiologiczne od chorób zakaźnych do niezakaźnych, podobnie jak wcześniej miało to miejsce w krajach o wysokim dochodzie. W 2021 r. zawały serca, udary mózgu i inne choroby układu krążenia odpowiadały za ponad 25% zgonów, a nowotwory za około 20%. Głównym czynnikiem zwiększającym liczbę zgonów z powodu chorób układu krążenia, zwłaszcza po 50. roku życia jest starzejąca się populacja. Choroby układu oddechowego, w tym przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), stanowią ważną przyczynę zgonów, odpowiadając za 9% wszystkich przypadków. A głównymi czynnikami ryzyka tych chorób pozostają palenie tytoniu, narażenie zawodowe oraz zanieczyszczenie powietrza.

Wpływ COVID-19 był widoczny w strukturze przyczyn zgonów, przyczyniając się do 7% wszystkich przypadków w 2021 r. Od tego czasu, mimo zmniejszenia się skutków, pozostaje jedną z kluczowych przyczyn śmiertelności, zajmując na przykład czwarte miejsce w Stanach Zjednoczonych w 2022 r. Przyczyny zewnętrzne, takie jak wypadki drogowe i samobójstwa, odpowiadały za 6% wszystkich zgonów w krajach OECD. Wypadki drogowe są szczególnie istotne wśród młodych dorosłych, podczas gdy wskaźniki samobójstw są wyższe wśród osób w średnim i starszym wieku. W analizie przyczyn zgonów, choroba Alzheimera i inne choroby demencyjne stanowiły 6%, a cukrzyca 3% wszystkich przypadków. Różnice społeczne w zakresie edukacji wpływają na wzorce palenia, co zwiększa ryzyko chorób nowotworowych i układu oddechowego. W 2021 r. standaryzowane wiekowo wskaźniki umieralności w krajach OECD wynosiły od poniżej 700 do ponad 1 300 zgonów na 100 000 mieszkańców. Średni wskaźnik umieralności w krajach OECD wyniósł 923 na 100 000 w 2021 r., co stanowi znaczny wzrost w porównaniu z rokiem 2019 (770 na 100 000). W krajach przystępujących i partnerskich OECD najwyższe wskaźniki umieralności odnotowano w Republice Południowej Afryki i Bułgarii.