Zmiany w umieralności z powodu ogółu przyczyn

Ewolucja umieralności z powodu ogółu przyczyn mierzy, w jakim stopniu, całkowita liczba zgonów ze wszystkich przyczyn jest wyższa niż można by się spodziewać w danym okresie. Porównując liczbę zgonów zgłoszoną w 2022 r. do średniej lat poprzedzających pandemię (2015-2019) w krajach OECD, można zidentyfikować stopień, w jakim stopniu ogólna liczba zgonów przewyższała oczekiwania w danym okresie. Analiza uzasadnia konieczność stworzenia rocznego wskaźnika zmian dotyczącego umieralności z powodu ogółu przyczyn dla poszczególnych krajów, opartego na umieralności przed pandemią COVID-19. Celem jest zidentyfikowanie bezpośrednich i pośrednich skutków pandemii dla wskaźników umieralności, a także ocena wpływu innych czynników utrzymujących wysoką umieralność w krajach OECD.

W latach 2020-2022 odnotowano dodatkowe 6 milionów zgonów w krajach OECD w porównaniu z latami poprzedzającymi pandemię. W 2022 r. liczba zgonów przewyższyła średnią z poprzednich pięciu lat we wszystkich krajach członkowskich OECD, z wyjątkiem dziewięciu.

Ze względu na poważne zmiany demograficzne w krajach OECD ważne jest aby wskaźniki umieralności były skorygowane o wzrost populacji krajowej. Nieskorygowane wskaźniki umieralności prowadzą do znacznego zawyżenia danych, dlatego istotne jest uwzględnienie tego czynnika. Średni wzrost liczby ludności w wieku 65 lat i starszej wyniósł w krajach OECD 19% w latach 2015-2022.

W 2022 r. średnia zmiana całkowitej liczby zgonów, skorygowana o wzrost populacji krajowej, wyniosła 2,9%, podczas gdy wzrost niekorygowany osiągnął 13,2%. Grecja była krajem z najwyższym wzrostem umieralności (ponad 12,2%), głównie z powodu licznych zgonów związanych z COVID-19 i letnią falą upałów. W przeciwieństwie do tego, w dziewięciu krajach, takich jak Luksemburg czy Szwecja, odnotowano mniejszą liczbę zgonów, skorygowaną o krajowy wzrost liczby ludności, w porównaniu ze średnią pięcioletnią.

Analiza umieralności według grup wiekowych ujawnia, że w grupie 65+, skorygowana ze wzrostem umieralności była najwyższa (wzrost o 3,4%). W grupie 0-44 zanotowano wzrost o 1%, natomiast jeśli weźmiemy pod uwagę dane poszczególnych krajów to w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie wzrost przekroczył 20%, co może być efektem połączenia COVID-19 i zgonów związanych z nadużywaniem substancji. Z kolei w grupie wiekowej 45-64 lata odnotowano spadek o 0,6% w 2022 r. - odwracając trend wzrostowy w pierwszych dwóch latach pandemii COVID-19. Spadek ten można przypisać zmniejszeniu śmiertelności o 10% lub więcej po skorygowaniu o zmianę liczby populacji w tej grupie wiekowej w krajach takich jak Węgry i Dania.

Analiza ta, choć obarczona pewnymi ograniczeniami, rzuca nowe światło na skutki pandemii na wskaźniki śmiertelności, dostarczając istotnych informacji na temat ewolucji sytuacji zdrowotnej w krajach OECD.