Samoocena zdrowia

To, jak ogólnie ludzie oceniają własne zdrowie, pomimo subiektywnego charakteru tej oceny, jest dobrym prognostykiem przyszłych potrzeb w zakresie opieki zdrowotnej. Dlatego, większość krajów OECD prowadzi regularne badania, w których zadaje się respondentom pytanie „Jak ogólnie oceniają swoje zdrowie?”. Ich wyniki wskazują, że w ciągu ostatniej dekady średni odsetek dorosłych w 34 krajach OECD, którzy uważają, że ich stan zdrowia jest zły zmalał nieznacznie (z 10,1% w 2011 r. do 8,3% w 2021 r.). Poprawa oceny własnego zdrowia dotyczyła respondentów pochodzących z 25 na 34 kraje OECD posiadających dane porównywalne w czasie.
W Polsce odsetek osób uznających swoje zdrowie za dobre lub bardzo dobre wzrósł z 57,8% (dane z roku 2011) do 64,4% (dane za rok 2021).

Niestety, porównania samooceny zdrowia między krajami są trudne ze względu na różnice społeczno-kulturowe, różnice w formułowaniu pytań ankietowych i skalach odpowiedzi na te pytania. Poza tym, ponieważ samoocena stanu zdrowia ogólnie pogarsza się wraz z wiekiem, w krajach o większym odsetku osób starszych mniej osób deklaruje, że jest w dobrym zdrowiu. Uwzględniając te zastrzeżenia, można stwierdzić, że w 2021 r. odsetki osób oceniających swoje zdrowie jako złe wahały się od ponad 13% w Korei, Japonii i Portugalii do poniżej 3% w Kolumbii, Nowej Zelandii i Kanadzie.

We wszystkich krajach OECD osoby o niższych dochodach gorzej oceniają swoje zdrowie niż osoby o wyższych dochodach.
W 2021 r. ponad 80% dorosłych z kwintyla o najwyższych dochodach (tj. 20% populacji, która ma najwyższe dochody) oceniło swoje zdrowie jako dobre lub bardzo dobre w porównaniu do średnio 60% dorosłych z kwintyla o najniższych dochodach (tj. 20% populacji o najniższych dochodach). Dysproporcje społeczno-ekonomiczne są szczególnie widoczne w Estonii, na Litwie i Łotwie, gdzie różnica w dochodach wynosi co najmniej 40 punktów procentowych.
W tych krajach widoczne są także różnice w rozpowszechnieniu zachowań ryzykownych, takich jak m.in. palenie tytoniu, szkodliwe spożycie alkoholu oraz ocenie stanu zdrowia. Rozbieżności społeczno-ekonomiczne są stosunkowo niewielkie w Nowej Zelandii, Grecji, Luksemburgu, Włoszech i Turcji, gdzie różnice wynoszą mniej niż 8 punktów procentowych. W Polsce różnica w ocenie własnego zdrowia między osobami o najwyższych i najniższych dochodach wynosi 25% (podobnie jak w Irlandii, na Węgrzech, w Holandii, Finlandii i Portugalii).

Samoocena zdrowia ma tendencję do pogarszania się wraz z wiekiem, a mężczyźni częściej niż kobiety oceniają swoje zdrowie jako dobre.

 
Materiał edukacyjny opracowany w ramach zadań państwowego instytutu badawczego realizowanych przez NIZP PZH – PIB,
finansowanych przez Ministra Zdrowia na podstawie umowy nr NIZP PZH-PIB/2021/1094/1056. Warszawa 2023 r.
Autorka: dr Katarzyna Okulicz-Kozaryn
Źródło: OECD (2023), Health at a Glance 2023: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/7a7afb35-en