Dlaczego kobiety nie przyznają się do
picia alkoholu w czasie ciąży?

Pytane o picie alkoholu w ciąży kobiety zazwyczaj zaprzeczają lub zaniżają częstość picia i ilość wypijanego alkoholu. I trudno się temu dziwić, ponieważ picie alkoholu w czasie ciąży jest powszechnie postrzegane jako naganne. Kobiety, które piły alkohol w czasie ciąży są określane jako złe matki, które celowo wyrządziły dziecku poważną krzywdę. Jeśli dziecko rzeczywiście ma FASD, matka musi stawić czoła nie tylko odrzuceniu społecznemu, ale przede wszystkim własnemu, ogromnemu poczuciu winy i wstydu. Stygmatyzacja kobiet, które piły alkohol w czasie ciąży jest poważną barierą utrudniającą udzielanie pomocy im i ich dziecku. Ponieważ kobiety boją się krytyki ze strony innych osób (zarówno swoich bliskich, jak i specjalistów opieki zdrowotnej lub pomocy społecznej) – unikają kontaktów z nimi. Często też nie wierzą, że ktokolwiek może i chce im pomóc.

W badaniach amerykańskich stwierdzono, że pytania zadawane w typowym wywiadzie lekarskim pozwalają wykryć picie alkoholu przez kobietę w ciąży w około 10% przypadków. W Polsce, kobiety w ciąży bądź w okresie okołoporodowym bardzo rzadko są pytane przez lekarzy lub położne o spożywanie alkoholu. A jeśli pytanie zostaje zadane, to w sposób, który właściwie wyklucza możliwość szczerej wypowiedzi.

Standardowy wywiad medyczny prowadzony np. przy przyjęciu pacjentki na oddział położniczy zwykle ogranicza się do bardzo ogólnego pytania o „nałogi”: papierosy, alkohol, narkotyki. Na tak sformułowane pytanie niemal wszystkie pacjentki odpowiadają przecząco. Szczera rozmowa na tak trudny temat jak nieakceptowane społecznie zachowania (a do takich niewątpliwie należy spożywanie alkoholu w czasie ciąży) jest możliwa wyłącznie w atmosferze wzajemnego zaufania, gdy pacjentka ma poczucie bezpieczeństwa i jest przekonana, że to, co powie, nie narazi jej na krytykę, odrzucenie bądź gorsze traktowanie.

 
Materiał edukacyjny opracowany w ramach zadań państwowego instytutu badawczego realizowanych przez NIZP PZH – PIB,
finansowanych przez Ministra Zdrowia na podstawie umowy nr NIZP PZH-PIB/2021/1094/1056. Warszawa 2023 r.
Autorka: dr Katarzyna Okulicz-Kozaryn
Źródło: OECD (2023), Health at a Glance 2023: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/7a7afb35-en