Konsultacje lekarskie

Konsultacje u lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) są dla wielu osób najczęstszą i podstawową formą kontaktu z systemem opieki zdrowotnej i niejednokrotnie stanowią punkt wyjścia do dalszego leczenia w ramach opieki specjalistycznej czy szpitalnej.
W 2021 r. w krajach OECD średnia liczba konsultacji lekarskich w przeliczeniu na jedną osobę wynosiła poniżej 3 w takich krajach jak: Meksyk, Kostaryka, Szwecja, Chile i Grecja. W Korei odnotowaną najwyższą wartość tego wskaźnika, tj. 15 konsultacji/osobę. Na wysokich miejscach znalazły się także Japonia i Słowacja (11 konsultacji/osobę).
Średnia dla krajów OECD wynosiła 6 konsultacji na osobę rocznie, przy czym w większość krajów wartość tego wskaźnika wahała się od 4 do 10. W Polsce na jedną osobę przypadało 7,6 konsultacji lekarskich w ciągu roku.
Stosunkowo niewielką liczbę konsultacji lekarskich w Kanadzie, Finlandii, Szwecji, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych można częściowo wytłumaczyć zwiększoną rolą opieki pielęgniarskiej oraz innych pracowników medycznych w podstawowej opiece zdrowotnej – zwłaszcza w leczeniu pacjentów z chorobami przewlekłymi i z problemami zdrowotnymi niewymagającymi opieki lekarza.

Liczba i rodzaj konsultacji lekarskich z których korzystają pacjenci może być powiązana z cechami społeczno-demograficznymi świadczeniobiorców, w tym przynależnością do określonej grupy społeczno-ekonomicznej. Okazuje się, że osoby zamożne częściej zgłaszają się do lekarza aniżeli osoby o najniższych dochodach, przy czym różnice te są znacznie bardziej widoczne w przypadku korzystania z usług lekarzy specjalistów niż lekarzy pierwszego kontaktu.

Podczas gdy w większości krajów OECD w latach 2011–2019 liczba konsultacji lekarskich stacjonarnych utrzymywała się na stosunkowo stabilnym poziomie (z wyjątkiem dużego wzrostu w Turcji – o 20%, na Litwie – o 25%, w Polsce i Australii – o 13%), w 2021 r. zaobserwowano spadek liczby tych konsultacji we wszystkich krajach, w stosunku do wartości odnotowanych w 2019 r.
Jedną z możliwych przyczyn tej sytuacji było zwiększone wykorzystanie telekonsultacji, szczególnie w czasie pandemii. W 2021 roku, telekonsultacje stanowiły średnio 19% wszystkich konsultacji lekarskich, a w Hiszpanii, Portugalii, Estonii i Danii ich odsetek przekraczał 30%.

Informacja o liczbie odbytych konsultacji lekarskich może posłużyć także do oszacowania rocznej liczby konsultacji przypadających na jednego lekarza. Liczba konsultacji (poza telekonsultacjami) przypadająca na jednego lekarza była najwyższa w Korei, Japonii i Turcji a najniższa - w Grecji i Szwecji. Przy czym w Szwecji konsultacje z lekarzami dotyczą zazwyczaj cięższych i złożonych przypadków. Poza tym trzeba pamiętać, że konsultacje lekarskie przyjmują różne formy w zależności od kraju i funkcjonującego systemu opieki zdrowotnej. Różnice te dotyczą m.in. długości trwania wizyty, dostępnością konsultacji lekarskich na poszczególnych poziomach opieki zdrowotnej (opieka podstawowa, ambulatoryjna opieka specjalistyczna czy lecznictwo szpitalne), kwestii organizacyjnych, administracyjnych, co znacznie ogranicza możliwość porównywania danych pomiędzy różnymi krajami.