Opieka w cukrzycy

W świecie medycyny, troska o skuteczne leczenie cukrzycy staje się nieodłącznym priorytetem zdrowia publicznego. Przeżywamy obecnie erę, gdzie około 537 milionów osób dorosłych na całym świecie zmaga się z tą chorobą. Diabetes mellitus, znana szerzej jako cukrzyca, staje się nie tylko wyzwaniem zdrowotnym, ale i społecznym, wymagającym wszechstronnych działań prewencyjnych oraz terapeutycznych. W dobie postępującej urbanizacji i zmieniającego się stylu życia, zrozumienie oraz skuteczne leczenie cukrzycy stają się kluczowe dla zdrowia przyszłych pokoleń.

Kiedy pandemia COVID-19 wstrząsnęła światem, okazało się, że osoby z cukrzycą są szczególnie podatne na poważne konsekwencje zakażenia koronawirusem. Wysokie ryzyko hospitalizacji i zwiększona śmiertelność uczyniły tę grupę pacjentów jednymi z najbardziej narażonych. Globalna liczba zgonów związanych z cukrzycą stale rośnie, osiągając alarmującą liczbę 6,7 miliona w 2021 roku. Prognozy na przyszłość pokazują jeszcze bardziej niepokojący obraz, sugerując, że do 2045 roku aż 783 miliony dorosłych będzie borykać się z tą chorobą, a wpływ pandemii COVID-19 może tylko zwiększyć skalę tego zjawiska.

Cukrzyca, to nie tylko kwestia samopoczucia, ale także czynnik ryzyka dla chorób sercowo-naczyniowych, utraty wzroku, niewydolności nerek oraz amputacji kończyn dolnych. Obraz stanu zdrowia osób chorych na cukrzycę wymaga zaangażowania pacjentów w samokontrolę, co czyni edukację skierowaną na pacjenta istotnym elementem zarządzania chorobą. Skuteczna kontrola poziomu glukozy we krwi, dzięki monitorowaniu, zmianom w diecie i regularnym ćwiczeniom fizycznym, może zmniejszyć ryzyko poważnych powikłań i konieczność hospitalizacji. Dla ograniczenia występowania powikłań cukrzycy ważne jest także zarządzanie czynnikami ryzyka, takimi jak palenie tytoniu, kontrola ciśnienia krwi i poziomu lipidów.

W oparciu o dane z krajów OECD (Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju), można dostrzec znaczące zróżnicowanie w liczbie hospitalizacji z powodu cukrzycy. Japonia, Islandia i Włochy prezentują niższe wskaźniki, podczas gdy Stany Zjednoczone notują dwukrotnie wyższą liczbę hospitalizacji w stosunku do średniej ze wszystkich krajów OECD. Analizując te różnice, widzimy, że powszechność cukrzycy i dostęp do opieki zdrowotnej, w tym szpitalnej, mogą w znaczący sposób przyczyniać się do tych statystyk. Podobnie jak w przypadku innych chorób przewlekłych, liczba przyjęć do szpitali z powodu cukrzycy spadła w prawie wszystkich krajach zarówno przed pandemią, jak i w jej trakcie. Średnie spadki w krajach OECD wyniosły 19% w latach 2011-2019 i 17% w latach 2019-2021. Podczas pandemii spadek ten był największy w Meksyku i w Polsce, co potencjalnie odzwierciedla zmniejszone korzystanie z usług opieki zdrowotnej w wielu środowiskach.

Warto również zwrócić uwagę na zmiany w sposobie, w jaki pacjenci z cukrzycą korzystają z opieki zdrowotnej. W dobie pandemii, gdzie zdalne konsultacje i e-recepty stają się powszechne, wzorce przepisywania leków, na przykład u osób z cukrzycą i nadciśnieniem, pozostają stosunkowo stabilne, choć z pewnym zróżnicowaniem między krajami.

Wysokiej jakości opieka podstawowa może zmniejszyć ryzyko amputacji kończyn dolnych. Kraje takie jak Islandia, Włochy i Korea prezentują niskie wskaźniki amputacji, podczas gdy Stany Zjednoczone borykają się z wyższą liczbą przypadków. Trendy w ostatnich latach pokazują pewien spadek liczby amputacji, być może wynikający z poprawy jakości opieki diabetologicznej. W latach 2011-2019 odnotowano średni spadek o około 10%, podczas gdy w czasie pandemii był on niższy i wynosił około 6%.

Warto zauważyć, że złożoność związku między jakością podstawowej opieki zdrowotnej a wskaźnikiem hospitalizacji z powodu cukrzycy wymaga dalszych badań. Międzynarodowe analizy danych z krajów OECD dotyczące pacjentów z chorobami przewlekłymi, w tym cukrzycą, mogą rzucić więcej światła na różnice w systemach opieki zdrowotnej i ich wpływie na wyniki leczenia w różnych regionach świata.

 
Materiał edukacyjny opracowany w ramach zadań państwowego instytutu badawczego realizowanych przez NIZP PZH – PIB,
finansowanych przez Ministra Zdrowia na podstawie umowy nr NIZP PZH-PIB/2021/1094/1056. Warszawa 2023 r.
Autorka: dr Anna Dzielska
Źródło: OECD (2023), Health at a Glance 2023: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/7a7afb35-en