Zdrowie psychiczne

Dobre zdrowie psychiczne jest niezbędne dla zdrowych populacji: ludziom o słabym zdrowiu psychicznym trudniej jest odnieść sukces w szkole, być produktywnym w pracy i zachować zdrowie fizyczne.

Pandemia Covid-19 poważnie zakłóciła sposób, w jaki ludzie żyją, pracują i uczą się, oraz spowodowała znaczny wzrost zaburzeń psychicznych. W trakcie pandemii stan zdrowia psychicznego populacji zazwyczaj pogarszał się w okresach wysokiego wskaźnika infekcji i zgonów lub gdy obowiązywały rygorystyczne środki ograniczające epidemię, a poprawiał się w miarę poprawy sytuacji związanej z pandemią. Jednak, w 2022 roku, stan zdrowia psychicznego pozostawał nadal pogorszony o co najmniej 20%, a w niektórych przypadkach ponad 2 lub 3 razy w porównaniu z okresem przed pandemią. Może to odzwierciedlać zbieg wielu kryzysów: ekonomicznego - wzrostu kosztów utrzymania, kryzysu klimatycznego i napięć geopolitycznych.

Na zachowania samobójcze wpływają złożone czynniki społeczne i kulturowe, a zły stan zdrowia psychicznego zwiększa ryzyko zgonu w wyniku samobójstwa. Nie potwierdziły się jednak obawy, że kryzys związany z Covid-19 doprowadzi do większej liczby samobójstw. W 27 krajach OECD, dla których dostępne są dane, w latach 2019–2020 wskaźnik zgonów spowodowanych samobójstwem spadł średnio o 2,4%. Zmiany te były jednak zróżnicowane: w 5 krajach liczba samobójstw wzrosła, a w 10 – zmalała o 5% lub więcej. W niektórych krajach zaobserwowano też znaczny wzrost osób, szczególnie młodych, z myślami samobójczymi.

Wskaźniki zgonów wskutek samobójstwa różnią się obecnie w krajach OECD prawie sześciokrotnie i są ponad trzykrotnie wyższe w przypadku mężczyzn niż kobiet.
W odpowiedzi na pandemię wszystkie 26 krajów OECD, które udzieliły odpowiedzi, potwierdziło wprowadzenie dodatkowych usług w zakresie zdrowia psychicznego a prawie wszystkie (25 z 26) zgłosiły, że zmiany mają charakter trwały. Jednak, ponieważ jeszcze przed pandemią dwie na trzy osoby poszukujące wsparcia w zakresie zdrowia psychicznego zgłaszały trudności w jego uzyskaniu, wprowadzone zmiany nie zawsze były współmierne do potrzeb.

 
Materiał edukacyjny opracowany w ramach zadań państwowego instytutu badawczego realizowanych przez NIZP PZH – PIB,
finansowanych przez Ministra Zdrowia na podstawie umowy nr NIZP PZH-PIB/2021/1094/1056. Warszawa 2023 r.
Autorka: dr Katarzyna Okulicz-Kozaryn
Źródło: OECD (2023), Health at a Glance 2023: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/7a7afb35-en