Agenda 2030 na rzecz zrównoważonego rozwoju.

Podwalinami nowej agendy były osiągnięcia Milenijnych Celów Rozwoju (Millennium Development Goals), które zostały przyjęte w 2000 roku i wyznaczały kierunek działaniom rozwojowym do 2015 roku. W sierpniu 2015 roku, 193 państw członkowskich Organizacji Narodów Zjednoczonych podpisało dokument nowej agendy zrównoważonego rozwoju zatytułowanej “Przekształcanie naszego świata: Agenda na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju – 2030”. Agenda 2030 przedstawia wizję rozwoju, plan naprawy oraz plan stworzenia świata lepszym z myślą o obecnych i przyszłych pokoleniach. Zawiera ona 17 Celów (Sustainable Development Goals – SDGs) i 169 zadań z nimi związanych, które są pilnym wezwaniem do działania wszystkich krajów w ramach globalnego partnerstwa.

Przyjęta w Agendzie definicja zrównoważonego rozwoju brzmi:

Zrównoważony rozwój to taki rozwój, w którym potrzeby obecnego pokolenia mogą być zaspokojone bez umniejszania szans przyszłych pokoleń na ich zaspokojenie.

Zrównoważony rozwój dąży do dobrobytu i poprawy sytuacji ludzi, chronienia naszej planety i pokoju oraz budowy partnerstw na rzecz osiągania wyznaczonych celów zrównoważonego rozwoju. W Agendzie wskazano na trzy filary zrównoważonego rozwoju:

• społeczeństwo,
• gospodarka
• środowisko

Są one ze sobą ściśle i nierozerwalnie powiązane. Zrównoważony rozwój gospodarczy powinien prowadzić do spójności społecznej poprzez wyrównanie szans, przeciwdziałanie dyskryminacji i wykluczenia oraz zwiększenie równości ekonomicznej. Ponadto zakłada podniesienie jakości środowiska naturalnego poprzez ograniczenia negatywnego wpływu na przyrodę przez produkcję i konsumpcję oraz poprzez ochronę ekosystemów.
Agenda nakreśliła pięć zmian transformacyjnych, tzw. zasada 5P:

• People (Ludzie) – nie pomijanie nikogo, czyli docieranie do grup wykluczonych, tworzenie warunków i możliwości korzystania z powszechnych praw człowieka i osiągnięć gospodarczych przez wszystkich ludzi;
• Planet (Planeta) - budowanie modelu rozwoju, który będzie sprzyjał wzrostowi gospodarczemu i większemu włączeniu społecznemu oraz racjonalnie wykorzystywał zasoby środowiska naturalnego;
• Prosperity (Dobrobyt) - przekształcanie gospodarek sprzyjające tworzeniu miejsc pracy i zapewnieniu powszechnego rozwoju, przy wykorzystaniu nowych technologii i potencjału biznesu, zapewnieniu dostępu do dobrej edukacji, opieki zdrowotnej czy infrastruktury;
• Peace (Pokój) - budowanie pokoju oraz skutecznych, sprawiedliwych, otwartych i odpowiedzialnych instytucji, gwarantujących wzmocnienie roli prawa, dostęp do sprawiedliwości, niedyskryminowanie kogokolwiek;
• Partnership (Partnerstwo) - nowe globalne partnerstwo, polegające na solidarności, współpracy, odpowiedzialności i przejrzystości podejmowanych działań przez wszystkich interesariuszy na szczeblu zarówno globalnym jak i lokalnym.

Państwa za pomocą 17 celów zrównoważonego rozwoju realizują prawa człowieka oraz mają doprowadzić do osiągnięcia równości płci i wzmocnienia pozycji wszystkich kobiet i dziewcząt. Cele te są zintegrowane i niepodzielne.

Cele Zrównoważonego Rozwoju:

• Cel 1. Wyeliminować ubóstwo we wszystkich jego formach na świecie.
• Cel 2. Wyeliminować głód, osiągnąć bezpieczeństwo żywnościowe i lepsze odżywianie oraz promować zrównoważone rolnictwo.
• Cel 3. Zapewnić wszystkim ludziom w każdym wieku zdrowe życie oraz promować dobrobyt.
• Cel 4. Zapewnić wszystkim edukację wysokiej jakości oraz promować uczenie się przez całe życie.
• Cel 5. Osiągnąć równość płci oraz wzmocnić pozycję kobiet i dziewcząt.
• Cel 6. Zapewnić wszystkim ludziom dostęp do wody i warunków sanitarnych poprzez zrównoważoną gospodarkę zasobami wodnymi.
• Cel 7. Zapewnić wszystkim dostęp do stabilnej, zrównoważonej i nowoczesnej energii po przystępnej cenie.
• Cel 8. Promować stabilny, zrównoważony i inkluzywny wzrost gospodarczy, pełne i produktywne zatrudnienie oraz godną pracę dla wszystkich ludzi.
• Cel 9. Budować stabilną infrastrukturę, promować zrównoważone uprzemysłowienie oraz wspierać innowacyjność.
• Cel 10. Zmniejszyć nierówności w krajach i między krajami.
• Cel 11. Uczynić miasta i osiedla ludzkie bezpiecznymi, stabilnymi, zrównoważonymi oraz sprzyjającymi włączeniu społecznemu.
• Cel 12. Zapewnić wzorce zrównoważonej konsumpcji i produkcji.
• Cel 13. Podjąć pilne działania w celu przeciwdziałania zmianom klimatycznym i ich skutkom.
• Cel 14. Chronić oceany, morza i zasoby morskie oraz wykorzystywać je w sposób zrównoważony.
• Cel 15. Chronić, przywrócić oraz promować zrównoważone użytkowanie ekosystemów lądowych, zrównoważone gospodarowanie lasami, zwalczać pustynnienie, powstrzymywać i odwracać proces degradacji gleby oraz powstrzymać utratę różnorodności biologicznej.
• Cel 16. Promować pokojowe i inkluzywne społeczeństwa, zapewnić wszystkim ludziom dostęp do wymiaru sprawiedliwości oraz budować na wszystkich szczeblach skuteczne i odpowiedzialne instytucje, sprzyjające włączeniu społecznemu.
• Cel 17. Wzmocnić środki wdrażania i ożywić globalne partnerstwo na rzecz zrównoważonego rozwoju.

Bibliografia:

• Transforming our world: The 2030 agenda for sustainable development. sustainabledevelopment.un.org (dostęp 10.08.2024)
• Agenda 2030 na rzecz zrównoważonego rozwoju - implementacja w Polsce. Ministerstwo Rozwoju Departament Strategii Rozwoju. un.org.pl (dostęp 12.08.2024)
• Shulla, K., Voigt, B.F., Cibian, S. i in. Effects of COVID‑19 on the Sustainable Development Goals (SDGs). Discov Sustain, 15 (2021). doi.org (dostęp 12.08.2024)
• Meisam Ranjbari, Zahra Shams Esfandabadi, Maria Chiara Zanetti, Simone Domenico Scagnelli, Peer-Olaf Siebers, Mortaza Aghbashlo, Wanxi Peng, Francesco Quatraro, Meisam Tabatabaei, Three pillars of sustainability in the wake of COVID-19: A systematic review and future research agenda for sustainable development, Journal of Cleaner Production, Volume 297, 2021. sciencedirect.com (dostęp 12.08.2024)