Szczepienia

Szczepionki są efektywnym kosztowo narzędziem ochrony przed chorobami zakaźnymi. Globalna społeczność naukowa zgadza się, że powszechne szczepienia są najskuteczniejszym środkiem w zwalczaniu chorób zakaźnych, takich jak błonica, tężec, krztusiec, odra, wirusowe zapalenie wątroby typu B i grypa. Choć wiele krajów ma wysokie wskaźniki szczepień, to jednak istnieje potrzeba równomiernego pokrycia szczepieniami we wszystkich grupach populacyjnych, tak aby skutecznie przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych. W związku z tym działania rządowe mające na celu zdobycie zaufania i skuteczność szczepień, we wszystkich grupach grup ludności, ma zasadnicze znaczenie dla powodzenia programów szczepień.

We wszystkich krajach OECD wskaźniki szczepień są wysokie, przy czym w 2022 roku średnio około 93% dzieci otrzymało zalecane szczepienia przeciwko błonnicy-tężecowi-krztuścowi (DTP) i odrze. Pomimo wysokich ogólnych wskaźników stanu zaszczepienia dotyczących odry, prawie połowa krajów nie osiąga minimalnych poziomów immunizacji (95%) zalecanych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Wskaźniki szczepień przeciwko odrze, które często łączy się ze szczepieniem przeciwko różyczce i/lub śwince, są szczególnie niskie w Polsce (71%) i Estonii (78%). Jeśli chodzi o DTP, prawie jeden na pięć krajów OECD nie spełnia minimalnego poziomu immunizacji zalecanego przez WHO (90%). Szczególnie niski wskaźnik występuje w Meksyku (83%).

Ogólnie rzecz biorąc, wskaźniki stanu zaszczepienia dzieci przeciwko DTP i odrze w krajach OECD nieznacznie spadły (o mniej niż 2 punkty procentowe) w latach 2019-2022. To niewielkie obniżenie może być wynikiem niepewności społecznej dotyczącej szczepień, zwłaszcza w czasach pandemii. Warto zauważyć, że w 2022 roku w porównaniu z 2015 rokiem ogólne postrzeganie znaczenia szczepień dla dzieci spadło o ponad jedną trzecią w Korei (osiągając 48%) i Japonii (54%). W Unii Europejskiej (UE) w 2022 roku odsetek osób, które mają zaufanie do szczepień przeciwko odrze, śwince i różyczce, wyniósł 85%, co stanowi pewien spadek w porównaniu z 2020 rokiem, gdzie było to 88%.

W Europie obserwuje się także tendencję do malejącego przekonania młodszych ludzi o potrzebie szczepienia się, co może prowadzić do dalszych spadków w zakresie rutynowych szczepień dzieci. Wskazuje to na potrzebę zwiększenia zaufania społecznego do szczepień, aby utrzymać skuteczność programów szczepień i ochronić zdrowie publiczne.

Jednak w UE sezon 2021-22 zasygnalizował powrót do zwiększonej aktywności wirusa grypy po niskim poziomie zakażeń podczas pandemii. Szczepienie to jest ważnym środkiem ochrony, szczególnie dla osób, które są bardziej podatne na powikłania. Ponieważ osoby starsze są bardziej narażone na poważne powikłania grypy - takie jak zapalenie płuc i posocznica, które mogą skutkować poważną chorobą lub śmiercią - WHO zaleca, aby 75% osób w wieku 65 lat i starszych było zaszczepionych przeciwko grypie sezonowej. Według danych z 2021 roku ten cel został osiągnięty tylko w Wielkiej Brytanii (81%), Korei (80%) oraz Danii i Irlandii (75%), podczas gdy na Łotwie, w Polsce i Republice Słowackiej, a także w Bułgarii, kraju przystępującym do OECD, wskaźnik ten był bardzo niski i wynosił poniżej 15%.

W przeciwieństwie do szczepień u dzieci, wskaźniki szczepień przeciwko grypie dla osób w wieku 65 lat i starszych wzrosły średnio z 48% w 2019 roku do 55% w krajach OECD w 2021 roku, co odzwierciedla rosnące zaufanie społeczne do szczepień przeciwko grypie w ostatnich latach - na przykład w większości krajów europejskich. Wzrost wskaźników szczepień jest najbardziej zauważalny w Danii i Norwegii. Wyjątek stanowią Kostaryka, Łotwa, Korea i Meksyk, gdzie zaobserwowano spadek szczepień przeciwko grypie u osób powyżej 65 roku życia.

Warto podkreślić, że wskaźniki stanu zaszczepienia zależą od polityki każdego kraju, różnią się w zależności od harmonogramów szczepień oraz mogą być mniej precyzyjne, gdy opierają się na danych ankietowych. Dlatego też konsekwentna promocja szczepień we wszystkich grupach społecznych wydaje się być jednym z podstawowych narzędzi dla skutecznego przeciwdziałania chorobom zakaźnym.