Hospitalizacje możliwe do uniknięcia

Astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) i zastoinowa niewydolność serca są szeroko rozpowszechnionymi w społecznościach chorobami przewlekłymi. Choroby te mogą być skutecznie leczone w ramach ambulatoryjnej opieki zdrowotnej i w dużej mierze można zapobiec hospitalizacjom z powodu tych przyczyn.
Hospitalizacje trwające co najmniej jednej dzień, nazywane są przez OECD hospitalizacjami możliwymi do uniknięcia.
Hospitalizacje możliwe do uniknięcia (ang. potentially avoidable hospitalisations) to hospitalizacje, których pacjent (szczególnie pacjent chorujący przewlekle) mógłby uniknąć w przypadku efektywnie działającego systemu opieki zdrowotnej. W takim przypadku nie powinno dochodzić do zaostrzeń choroby.
Wskaźniki hospitalizacji z powodu choroby i/lub problemu zdrowotnego, które mogą być leczone w placówkach innych aniżeli szpitale (czyli hospitalizacje możliwe do uniknięcia) mogą być wykorzystywane jako mierniki jakości i dostępności do podstawowej opieki zdrowotnej. Okazuje się, że przyjmujemy do szpitala wiele osób, które przy sprawnie funkcjonującej opiece podstawowej wcale nie musiałyby tam trafiać. Należy jednak pamiętać, że bardzo niskie wskaźniki przyjęć do szpitala mogą wskazywać na ograniczony dostęp do pomocy doraźnej.
W tym kontekście wskaźnik możliwych do uniknięcia hospitalizacji w przypadku chorób przewlekłych, odzwierciedla dostępność i jakość podstawowej oraz specjalistycznej opieki zdrowotnej.
Powtórne, nieplanowane hospitalizacje wiążą się z niekorzystnymi skutkami zdrowotnymi dla pacjentów, powodują także zwiększenie kosztów opieki medycznej.

Podstawowa opieka zdrowotna jest pierwszym miejscem kontaktu pacjenta z systemem opieki zdrowotnej. Jednak niewystarczający dostęp do wysokiej jakości podstawowej opieki zdrowotnej może skutkować hospitalizacjami, o których mówimy „hospitalizacje możliwe do uniknięcia”. Dzieje się tak, gdy pacjenci z powodu ograniczenia dostępu do opieki ambulatoryjnej poszukują pomocy medycznej w szpitalu.
Do zadań podstawowej opieki zdrowotnej należy m.in.: promowanie zdrowia i zapobieganie chorobom, ocena potrzeb zdrowotnych osób pozostających pod opieką lekarza rodzinnego, zapewnienie opieki medycznej pacjentowi i jego rodzinie - leczenie chorób, w tym schorzeń przewlekłych oraz kierowanie pacjentów do placówek specjalistycznych lub szpitalnych, w sytuacjach gdy pacjent wymaga opieki innej aniżeli opieka podstawowa. Kluczowym celem podstawowej opieki zdrowotnej jest utrzymanie pacjenta w zdrowiu poprzez zapewnienie opieki medycznej w długiej perspektywie czasowej, leczenie typowych schorzeń, dostosowywanie i koordynowanie opieki dla osób z dużymi potrzebami zdrowotnymi oraz wspieranie pacjentów w samodzielnym radzeniu sobie w sytuacji wystąpienia problemu zdrowotnego niewymagającego pomocy lekarskiej. Silna i efektywna podstawowa opieka zdrowotna jest kluczowa dla poprawy stanu zdrowia ludności, ograniczania społecznych nierówności w zdrowiu i gwarancji, że systemy opieki zdrowotnej będą skupiać się na ludziach, przy jednoczesnym lepszym wykorzystaniu posiadanych zasobów.

W 2021 r. w krajach OECD wskaźniki przyjęć do szpitala z powodu astmy i POChP były najniższe dla Meksyku, Włoch i Chile, a dla Australii i Danii – najwyższe (ponad dwukrotnie wyższe od średniej OECD).
Wskaźniki przyjęć do szpitali z powodu zastoinowej niewydolność serca różniły się w poszczególnych krajach OECD. Najniższe wskaźniki odnotowano w Meksyku i Kostaryce, a w Polsce wartość wskaźnika była ponad dwukrotnie wyższa od średniej krajów OECD.