NIERÓWNOŚCI W ZDROWIU. WYELIMINOWAĆ PRZEMOC WOBEC KOBIET.

Przemoc na tle płciowym to przemoc skierowana wobec danej osoby ze względu na jej płeć lub przemoc niewspółmiernie dotykająca osoby danej płci. Ten rodzaj przemocy dotyka głównie kobiety, dziewczęta i szkodzi ich zdrowiu fizycznemu i psychicznemu, pogarsza jakość życia i przynosi straty ekonomiczne całemu społeczeństwu.

Wyróżniamy następujące rodzaje przemocy na tle płciowym:

  • fizyczna
  • społeczno-ekonomiczna
  • molestowanie (także seksualne)
  • werbalna (w tym mowa nienawiści)
  • emocjonalna/psychologiczna
  • seksualna
  • przemoc domowa i przemoc w relacjach intymnych
  • handel ludźmi
  • okaleczanie narządów płciowych i dziecięce małżeństwa

Dane UE wskazują, że:

  • codziennie co najmniej 2 kobiety są zabijane przez partnera lub członka rodziny,
  • 1/5 kobiet, mieszkanek UE, doświadczyła przemocy fizycznej lub seksualnej ze strony partnera lub znajomego,
  • 1/2 kobiet doświadczyła molestowania seksualnego,
  • ponad 80% ofiar przemocy NIE szuka profesjonalnej pomocy,
  • 32% sprawców molestowania seksualnego to osoby z pracy,
  • 44% badanych Europejek doświadczyło przemocy psychicznej ze strony partnera,
  • TYLKO 22% kobiet, ofiar przemocy ze strony partnera, zgłasza to zdarzenie.

Szacunkowe roczne koszty społeczne przemocy na tle płciowym wynoszą 290 mld euro. Procentowy podział tych kosztów:

  • 67% (194,3 mld) – sądownictwo karne,
  • 14% (40,6 mld) – opieka zdrowotna,
  • 12% (34,8 mld) – opieka społeczna,
  • 4% (11,6 mld) – koszty osobiste,
  • 2% (5,8 mld) – sądownictwo cywilne,
  • 1% (2,9 mld) – usługi specjalistyczne.

88% (394 mln) Europejczyków uważa, że przemoc wobec kobiet i mężczyzn jest nieakceptowalna i zawsze powinna być karana. 98% (438,7 mln) potępia przemoc domową, a 85% (380,5 mln) uważa, że przemoc domowa nie jest sprawą prywatną.

14 maja 2024 roku Parlament Europejski i Rada Europy przyjęły pierwszą w historii Dyrektywę UE dotyczącą zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (Dz.U.UE.L.2024.1385), która weszła w życie 24 maja 2024 r. Celem dyrektywy jest zapewnienie kompleksowych ram skutecznego zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej w całej Unii.

Podjęcie zdecydowanych działań przeciw aktom przemocy jest niezbędne, by zapewnić przestrzeganie wartości i praw podstawowych, którymi są równość mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacja. Dyrektywa penalizuje następujące czyny w całej UE:

  • okaleczanie żeńskich narządów płciowych,
  • przymusowe małżeństwa,
  • publikowanie bez zgody wizerunków intymnych,
  • cyberstalking,
  • nękanie w Internecie,
  • nawoływanie w Internecie do przemocy lub nienawiści.

Popełnienie tych czynów będzie podlegać karze więzienia od co najmniej roku do pięciu lat. W dyrektywie zawarto także obszerną listę okoliczności obciążających. Należą do nich popełnianie takiego czynu wobec dziecka, byłego lub obecnego małżonka lub partnera, przedstawiciela organów publicznych, dziennikarza lub obrońcy praw człowieka. Dyrektywa zawiera także szczegółowe przepisy dotyczące pomocy i ochrony, jaką powinny zapewniać ofiarom państwa członkowskie.

Od momentu wejścia dyrektywy w życie państwa członkowskie będą miały trzy lata na przeniesienie jej przepisów do prawa krajowego.

Źródło: 2024; Parlament Europejski, Komisja Europejska, Barometr EU
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzienniki-UE/dyrektywa-2024-1385-w-sprawie-zwalczania-przemocy-wobec-kobiet-i-przemocy-72311331

 
Opracowano w ramach zadań badawczych przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy, finansowanych przez Ministra Zdrowia na podstawie umowy nr NIZP PZH-PIB/2021/1094/1056. Warszawa 2024 r.
Autorka: dr Ewa Urban